धुलिखेल, फेब्रुअरी ७, २०२५ – काठमाडौं विश्वविद्यालय स्कूल अफ ल (KUSoL) का विद्यार्थीहरूले शैक्षिक स्वतन्त्रता र अकादमिक अखण्डताको रक्षा गर्न राजनीतिक हस्तक्षेपविरुद्ध ऐतिहासिक कदम चालेका छन्। फेब्रुअरी ६ का दिन, नेपाल विद्यार्थी संघ (NSU) — नेपाली कांग्रेसको विद्यार्थी संगठन — तथा धुलिखेल २८ किलोका केही स्थानीय (जसमध्ये केही काठमाडौं विश्वविद्यालयका कर्मचारी समेत थिए) ले जबरजस्ती स्कूल अफ ल मा प्रवेश गरे। उनीहरूले कक्षा अवरुद्ध मात्र गरेनन्, विद्यार्थीहरूलाई ज्यान मार्ने धम्कीसमेत दिए।

राजनीतिक हस्तक्षेपविरुद्ध विद्यार्थीहरूको संघर्ष

पछिल्ला डेढ वर्षदेखि, विभिन्न राजनीतिक दलहरूसँग आबद्ध विद्यार्थी संगठनहरूले जबरजस्ती KUSoL मा आफ्नो प्रभाव जमाउने प्रयास गरिरहेका थिए। तर पछिल्लो एक महिनामा उनीहरूको दबाब अझै आक्रामक हुँदै गयो।

प्रेस नोट जारी गर्ने

राजनीतिक सभा आयोजना गर्ने

प्रशासनलाई ताला लगाउने

विद्यार्थीहरूलाई दबाब दिने

यस्ता क्रियाकलाप गर्दै उनीहरूले आफ्नो उपस्थिति मान्यता दिन खोजे। तर स्कूल अफ ल का विद्यार्थीहरूले दृढ प्रतिरोध गरे।

विद्यार्थीहरूको स्वतन्त्र राय बुझ्न, हस्ताक्षर संकलन अभियान सुरु गरियो। परिणाम स्पष्ट थियो—८०% भन्दा बढी विद्यार्थीहरूले राजनीतिक संगठनहरूको मान्यता अस्वीकार गरे। स्कूल अफ ल लाई राजनीति मुक्त राख्नुपर्ने सन्देश उनीहरूले स्पष्ट रूपमा दिएका थिए।

फेब्रुअरी ६: विद्यार्थीहरूमाथि आक्रमण

विद्यार्थीहरूको लोकतान्त्रिक निर्णयलाई सम्मान गर्नुको साटो, NSU का सदस्यहरू हिंसात्मक बने। फेब्रुअरी ६ मा उनीहरूले स्कूल अफ ल को कक्षा अवरुद्ध गरे, विद्यार्थीहरूलाई धम्क्याए, र शैक्षिक वातावरण नै अस्थिर बनाए।

यो कुनै शान्तिपूर्ण प्रदर्शन थिएन। यो कुनै विचार आदान-प्रदानको लोकतान्त्रिक प्रक्रिया पनि थिएन। यो आक्रमण थियो—शिक्षा, विद्यार्थीहरूको सुरक्षा, र स्कूल अफ ल को स्वतन्त्रतामाथि।

सबैभन्दा चिन्ताजनक पक्ष के थियो भने—विद्यालय प्रशासन मौन बस्यो।

विद्यार्थीहरू धम्कीमा परेका बेला सुरक्षा व्यवस्था किन थिएन?

प्रशासनले तत्काल कदम किन उठाएन?

कानुन र न्याय अध्ययन गरिरहेका विद्यार्थीहरू नै असुरक्षित हुने हो भने, अन्य क्याम्पसहरूमा के भइरहेको हुन सक्छ?

विद्यार्थीहरूको माग: कारबाही र सुरक्षा सुनिश्चितता

यस हमलापछि, स्कूल अफ ल का विद्यार्थीहरूले निम्न माग अघि सारेका छन्:

1. दोषीहरूमाथि कानूनी कारबाही – विद्यार्थीहरूलाई धम्की दिने, कक्षा अवरुद्ध गर्ने र आक्रमणमा संलग्न सबैमाथि कडा कारबाही हुनुपर्छ।

2. सुरक्षा व्यवस्थाको सुनिश्चितता – विश्वविद्यालय प्रशासनले विद्यार्थीहरूको सुरक्षा सुनिश्चित गर्न तत्काल कदम चाल्नुपर्छ।

3. राजनीतिक हस्तक्षेपको अन्त्य – स्कूल अफ ल लाई पूर्ण रूपमा राजनीति मुक्त क्षेत्र घोषणा गर्नुपर्छ।

नेपालका शैक्षिक संस्थाहरूमा दशकौंदेखि राजनीतिक प्रभाव हाबी हुँदै आएको छ, जसले विद्यार्थीहरूको शिक्षामा गम्भीर असर पारेको छ। तर KUSoL का विद्यार्थीहरूले आज देखाएको दृढताले नयाँ सम्भावना प्रस्तुत गरेको छ—एक यस्तो युग, जहाँ शिक्षालाई प्राथमिकता दिइनेछ, राजनीतिक हस्तक्षेपलाई होइन।

नयाँ राजनीतिक युगको सुरुवात?

KUSoL का विद्यार्थीहरूको आन्दोलनले नेपालको शैक्षिक क्षेत्रमा गहिरो प्रभाव पारेको छ। यदि काठमाडौं विश्वविद्यालय स्कूल अफ ल ले राजनीतिक हस्तक्षेपलाई रोक्न सक्छ भने, के यो आन्दोलन अन्य कलेज तथा विश्वविद्यालयहरूमा पनि फैलिन सक्छ?

हालका लागि, KUSoL का विद्यार्थीहरू आफ्नो अडानमा दृढ छन्—स्कूल अफ ल लाई राजनीतिबाट मुक्त राख्ने। उनीहरूले आफ्नो आवाज उठाइसकेका छन्, र उनीहरू पछि हट्नेवाला छैनन्। अब नेपालका अन्य शैक्षिक संस्थाहरूले यसबाट के पाठ सिक्ने हुन्, त्यो हेर्न बाँकी छ।

तर एक कुरा निश्चित छ—KUSoL का विद्यार्थीहरूले इतिहास रचेका छन्।